Pro 25 | WSK | STEP | Imi Solomon ko den ningo ningo saki. Hezekiah, Judah sor ko king, wore ko ura kari alo den imi batagorman.

Proverbs 25

King Solomon ko den ningo saki

1 Imi Solomon ko den ningo ningo saki. Hezekiah, Judah sor ko king, wore ko ura kari alo den imi batagorman.

2 Kaem ko ikia bibiya saki am kaluwuso se aniso, umutang ko ana nup biya tusan.
Bare king alo mel ko duap ko ninguru kupusan ale ko ninguru ikisan,
umutang ko ana nup biya nungarsan.
3 Ana mel taiti kuali aniso se gagi bowa ningi aniso mu aringinak ale ko ikinakko me terong.
Mu turantala, ana king nunga ikia aguwaya nongomang te ikiwasan mu ko ikinakko me terong.
4 Silver ko karur bunatutuk gi warmon, mu silver ko ariga yawarakala,
se kari taiwir ningo nuam te am nungurmonko.
5 Uwutatala, kari memek bitawara king ilak bagasan umu nunga karo waru sapomon,
mu asele king nu munan diram la bitiruk se ali sor lilim la te sokel ago nagurokko.

6 Ni king koma te nimi me patawurko.
Ale ni kari nip ago iwita me bitarko. Mena.
7 Ni kari nunup mena arungak am bager se
maingte kari bibiya nongota balmon se ni nama arungak dagiko mu asele terong.
Bare ni nimi patawur ale kari bibiya nunup ago arungak bager se
kari nup ago bo tai aratuk se nuna nika karomon se doler bore ko.
8 Ni metam te mel bo i arik agi mu,
tairatela namar ale den ariga kari me nunga manaruko.
Mu awuk, kari mel mu ninguru arigam mu maingte nama sanamuruk
ale nika den mu ira kutuwurok ale menawurok, mu ni awuk me i?

9 Ni ka bo ilak den ikup bo munakaralko agi mu, ikup mu ko la diram balalko.
Kari bo ko dugu duap ni tetela la ikiem mu to ale ka bo ilak me ko baluko.
10 Ni suwuta bitar se kariimet suen la ni ka ikimon, ni saki nunga dugu duap kaluwurko me terong ma balmon bore ko.
Umutang te ni dolara biya ni menawurko me terong umutang toko.

11 Kari bo ikia yawara ikiwa ko tom te wetang te yawarakala balso,
mu den umutang kariimet sangam yawara se lila yawara nungarso. ^{▼▼Pro 25:11 Bala bo mu iwita: “... mu noko den mu mel yawara bo gold te nunga se silver te bala tuman mu iwita.”}
12 Kari bo ikia ningo nuam ago mu nu ko bo dogowa iluso ale ikia tuso,
se ko bo ikia mu me buring tuso, am ikiso ale karo tuso,
kari umutang mu ko bo kulolo yawara nu tugu tuam iwitata.
13 Kari ningam te ura kowar ilusan ale nungumik karoso se yu ipi nasan nungumik ipiso se amilmilasan iwitatala,
kari bo ko supuling den manarso se ikiso ale ago namoso ale diram la ko kuring balso,
mu nu ko supuling gomang amilmil tuso.
14 Kariimet mel ningo ni kisimonko den aora kerak nungursan bare me kisisan,
mu nuna taiti nuwi se daula biya tuwik mena am ipi taiso wore turan.
15 Ni kari ka den bala lila ago se gemang magara mena,
bare kari nika den ikimonko me kuesan agi wore,
nika den ningo umutang te am nongomang guruguko;
ale kari supuling nunga ikia am guruguko tala.

16 Ni honey saki arik, mu nika tagu ko iki se katirta noko;
biyala no se tagu laguruk se kapir bore ko.
17 Ni ka bo kote pempem me nama se lagerko;
ni ko ko kumik gagoruruk se ka ari meruk bore ko.
18 Ni ka bo yawara den kawel kumik te atum,
mu ko ariga ni ka bo batir te agi gatu te gangem,
agi ni tam biya bo te morem iwitata.
19 Ni kawel kari tom memek ningi ka sangukko ma balu ale me te yera se lagerko.
Ni uwuta bitar, mu ni kari bo kore memek yukua se anira ago wore iwita;
se aking ni kari bo suwik memek ago wore turan.
20 Ni kari bo gomang ikup ago mu koma te wur ilusam, mu ni nu me sangorsam;
mu ni kari ko guang kumik kowar ko mu birigira ko tom ningi kutuwusam iwitata,
agi kari bo ko lot gagi te anusam ale irisam iwitata. ^{▼▼Pro 25:20-22 Rom 12:15-16, 20 ago arikko.}

21 Nika kager kari na ko kueruk, mu na am tuiko;
yu ko kueruk mu yu tuiko;
ni uwuta bitar se noko munan ni kimik te bitakaso mu ko dolurukko.
22 Mu awuk, ni uwuta betesam mu tama kuwuning ni nu supuling te betesam se kaniwoso iwitata, se dolurukko.
Umutang te KARI BIYA nika kiwem beterem mu ko koma yawara kisokko.
23 Yar koma te taiti kaetmaso taiso, mu ni ikisam tuwik kapurukko.
Uwutatala, ni kari bo buring ko den kawel balsam, mu kari sang ni ko ko nongomang magurukko.
24 Ni ka imet kuring ining munak gurum mu ilak kawam te bagerko mu me terong.
Am tagi to ale kumik duap te mena, awar bager mu asele yawarakala.

25 Ni kimik titimaso se yu ko kuesam baga yu ipi nasam, mu ni amilmilasam.
Iwitatala, ni sor awar bo te ko den yawara taiso se ikisam, mu ni amilmilasam.
26 Kari ningo diram bo kari memek bo am ariwuruk se tagirok se memek bitiruk,
mu nu yu mutim yawara karur pagoso wore iwita.
27 Mel ko nana yaman nuam mu tawun biya noko mu me terong.
Ale ni kariimet nip biya kisimonko ko kaeya lager, mu munan umu betela me terong.
28 Kari awiriya ko gomang magara kalokko me terong,
mu nu wonong bo kar mena, parasa kapa sapara wore iwita.